5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’n Amacı ve Kapsamı
13.12.1951 tarihinde 5846 sayılı Fikir Ve Sanat Eserleri Kanunu yürüklüğe girmiştir. 1951 tarihinden beri özellikle 1983 1995, 2001, 2004, 2007, 2008 ve 2021 yıllarında değişikliğe uğramıştır.
Fikir Ve Sanat Eserleri Kanunun amacı‘’(…) fikir ve sanat eserlerini meydana getiren eser sahipleri ile bu eserleri icra eden veya yorumlayan icracı sanatçıların, seslerin ilk tespitini yapan fonogram yapımcıları ile filmlerin ilk tespitini gerçekleştiren yapımcıların ve radyo-televizyon kuruluşlarının ürünleri üzerindeki manevi ve mali haklarını belirlemek, korumak, bu ürünlerden yararlanma şartlarını düzenlemek, öngörülen esas ve usullere aykırı yararlanma halinde yaptırımları tespit etmektir.’’
5846 sayılı Kanunun kapsamı ise, fikir ve sanat eserlerini ve eser sahiplerinin manevi ve mali haklarını korumaktır. İşbu haklara ilişkin tasarruf esas ve usullerini, yargı yollarını ve yaptırımları Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda yer almaktadır. Bununla birlikte 5846 sayılı Kanunun Kültür Bakanlığının görevi yetki ve sorumluluklarını kapsamaktadır.
İşbu Kanunu’nun 1/B maddesinde eser, eser sahibi işlenme eser, derleme eser, tespit, fonogram, bilgisayar programı, arayüz, araişlerlik, bağlantılı haklar, komşu haklar ve bakanlık tanımlanmıştır. Fikir ve sanat eserlerin çeşitleri ve farklılıkları da açıklanmıştır. Fikir ve sanat eserleri, ilim ve edebiyat eserleri, musiki eserleri, güzel sanat eserleri, sinema eserleri, işlenmeler ve derlemeler, alenileşmiş ve yayımlanmış eserler olarak ayırt edilmektedir. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun üçüncü bölümünde eser sahibinin haklarına yer verilmiştir. Eser sahibinin hakları manevi ve mali haklara ayrılmaktadır.
2021 yılındaki değişiklik, 7346 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunu’n 25.12.2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürülüğe girmiştir. 7346 sayılı Kanunu’n 1.maddesi gereğince, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 72. maddesi aşağıdakişekilde değiştirilmiştir.
‘’Teknolojı önemleri etkisiz kılma
MADDE 72 – Bu Kanunda yer alan hakların korunması amacıyla eser, icra, fonogram, yapım ve yayınların kullanımının kontrolünü sağlamak üzere erişim kontrolü veya şifreleme gibi koruma yöntemi ya da çoğaltım kontrol mekanizması uygulamalarıyla sağlanan etkili teknolojik önlemleri etkisiz kılmaya yönelik;
- Ürün ve araçlarıimal veya ithal eden, dağıtan, satan, kiraya veren veya ticari amaçla elinde bulunduranlar
- Ürün ve araçların reklam, pazarlama, tasarım veya uygulama hizmetlerini sunanlar, altı aydan iki yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.”
Stj. Av. Zehra Büyükdağ
